INTERFAITH BUDDY for PEACE

เล่มที่ 5 : ข้อเสนอเชิงนโยบาย เพื่อความปรองดองในสังคมแตกแยกร้าวลึก

บทสรุปสำหรับผู้บริหาร

[ภาษามลายู อักษรยาวี & อักษรรูมี
เลื่อนไปข้างล่าง]

     ความขัดแย้งรุนแรงถึงตายที่สร้างความแตกแยกร้าวลึกในสังคมไทย สะท้อนผ่านอาการบาดเจ็บเรื้อรังที่ชายแดนใต้ ลุกลามเป็นขบวนการสร้างความเกลียดชังทางศาสนา ชาติพันธุ์ และวัฒนธรรม มาจนถึงความแตกร้าวแบ่งฝักฝ่ายในสังคมไทยทางอุดมการณ์และจุดยืนทางการเมืองที่แตกต่างกันนั้น เป็นผลมาจากการที่สังคมไทยไม่มีการถอดบทเรียนเพื่อการเรียนรู้สาเหตุแท้จริงของความขัดแย้งและแก้ไขแปลงเปลี่ยนในระดับการถอนรื้อรากเหง้า  ทั้งจดจำ และเฝ้าระวังมิให้เกิดความขัดแย้งแตกแยกขึ้นได้ใหม่ ผลกระทบต่อสุขภาพที่เกิดขึ้นแก่สังคมไทยจึงมิใช่เพียงแค่การบาดเจ็บล้มตาย หากแต่ยังฝากบาดแผลเรื้อรังทางกาย ทางใจ และทางความสัมพันธ์ที่เปราะบางยากจะประสาน

 “สันติภาพและความปรองดองในสังคม” เปรียบเสมือนกับการมีสุขภาพองค์รวมที่ดี ผู้คนในสังคมมีความสัมพันธ์ที่ดี มีความเสมอภาคและเป็นมิตรกัน MacQueen and Santa-Barbara (2000) กล่าวไว้ว่า สงครามและความขัดแย้งส่งผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นความรุนแรงโดยตรงต่อร่างกายจากการยิง การวางระเบิด หรือการทำให้บาดเจ็บหรือเสียชีวิต นอกจากนี้ ยังทำให้ระบบเศรษฐกิจและระบบกลไกความสัมพันธ์ต่าง ๆ ทางสังคมเสียหาย  ส่งผลกระทบต่อระบบการดูแลสุขภาพของรัฐและสังคมไปด้วยอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ จะเห็นได้ว่า สุขภาพและสันติภาพนั้นเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์กันโดยตรง นอกจากนี้ งานวิจัยของพัทธ์ธีรา นาคอุไรรัตน์ และโคทม อารียา (2564) ชี้ให้เห็นบทบาทของผู้นำศาสนาที่ลุกขึ้นจับมือกันทำงานบนฐานมิตรภาพแบบเพื่อนรักข้ามศาสนาเพื่อสร้างสันติภาพและความปรองดองในสังคม โดยใช้ประเด็นทางสุขภาพเป็นเครื่องมือในการถักทอและฟื้นฟูโยงใยความสัมพันธ์ให้เข้มแข็งและยืดหยุ่นเพียงพอต่อการอยู่ร่วมกันบนความแตกต่างอย่างเข้าใจ ให้เกียรติ และเคารพต่อทุกเสียง ไม่ติดกับดักความเกลียดชังและการมองเห็นกันเป็นศัตรู พร้อมสร้างวัฒนธรรมแห่งการสนทนาในประเด็นปัญหาเชิงลึกอย่างเข้าใจถึงความจริงแก่นแท้ที่เป็นสาเหตุของความแตกแยก และพร้อมแปลงเปลี่ยนให้เป็นความปรองดอง

        เพื่อให้งานขับเคลื่อนชี้นำนโยบายสร้างสันติภาพและความปรองดองได้ผลดีขึ้นในสังคมไทย คณะทำงานของโครงการฯ จึงมีข้อเสนอเชิงนโยบายดังต่อไปนี้

  1. การสถาปนาชุดความรู้และกระบวนการสร้างความปรองดองสมานฉันท์ที่เป็น “กระบวนการ”(Process) มิใช่แค่ “เทคนิค”(Technic) อย่างเป็นระบบองค์รวมโดยใช้ฐานคิด “สุขภาพเพื่อสันติภาพ” ส่งเสริมงานค้นคว้าวิจัยถอดบทเรียนโดยเน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนเพื่อป้องกันมิให้วงจรความรุนแรงวนกลับมาทำลายสันติภาพและความปรองดองในสังคมได้อีก
  2. การสร้างบรรยากาศที่เอื้ออำนวยให้เกิดการปรองดองด้วยการสร้างบรรยากาศแห่งเสรีภาพและความปลอดภัย ลดเงื่อนไขที่เป็นอุปสรรค และส่งเสริมการทำงานร่วมกันระหว่างสถาบันระดับสูงของแต่ละศาสนา (inter-institutional religious collaboration) ทั้งระดับชาติและระดับจังหวัด
  3. การเปิดพื้นที่สำหรับการฟื้นฟูความสัมพันธ์ในพื้นที่ความขัดแย้งร้าวลึก โดยใช้กระบวนการสานเสวนาพูดคุยและฟังกันด้วยใจ เพื่อแสวงหาทางออกที่เป็นสันติภาพและความยุติธรรมที่เป็นธรรมอย่างต่อเนื่อง
  4. การสนันสนุนกระบวนการสร้างสันติภาพและความปรองดองโดยอาศัยทุนทางสังคมวัฒนธรรมของชุมชน กระจายอำนาจและทรัพยากรสนันสนุนกิจกรรมและกระบวนการสร้างสุขภาวะสันติภาพและความปรองดองจากชุมชนฐานรากในหลากหลายรูปแบบ
  5. การสร้างพื้นที่สื่อสารสันติภาพที่หนุนเสริมกระบวนการปรองดอง  สร้างพื้นที่  ช่องทาง และกระบวนการสื่อสารสันติภาพบนฐานการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงอย่างสร้างสรรค์เพื่อหนุนเสริมบรรยากาศและกระบวนการสร้างสันติภาพและความปรองดอง

ريڠکسن ايسيکتيف

[ภาษามลายู อักษรยาวี]

يڠ ملاهيركن ڤرڤچاهن يڠ سريوس دالم مشاركة تهاي سڤرت يڠ دچرمينكن دالم ڤندريتأن يڠ كرونيك (เรื้อรัง) دويلايه سمڤادان سلاتن، تله بروبه منجادي ڤروسيس منچيڤتاكن كبنچين دري سڬي اڬام، ايتنيك دان بوداي. سلأين كونفليك اين، ڤرڤچاهن دالم مشاركة تهاي دري سڬي اديولوڬي دان ڤنديرين ڤوليتيك يڠ بربيذا. كونفليك دان ڤرڤچاهن يڠ دهشت اين برڤونچا درڤد حقيقة بهوا مشاركة تهاي تيدق ڤرنه مڠمبيل ڤلاجران اونتوق مڠكاجي ڤڽبب كونفليك يڠ سبنر، اونتوق مڽلسيكن مسئله درڤد اكر اومبيڽ، دان جوڬ اونتوق مڠيڠاتي ڤڠالمن دان مڠاواسي اڬر كونفليك دان ڤرڤچاهن بارو تيدق تيمبول. اوله ايت، كسن نيڬاتيف ترهادڤ كصيحاتن دالم مشاركة تهاي بوكن سهاج چدرا دان كماتين، تتاڤي ترماسوق جوڬ كچدرأن يڠ كرونيك دري سڬي فيزيكل (ทางร่างกาย) دري سڬي جيوا دان جوڬ دري سڬي ڤرهبوڠن يڠ موده ڤوتوس دان سوكر اونتوق دجالين سمول.

 “كداماين دان كهرمونين دالم مشاركة“ بوليه دعبارتكن سئورڠ مأنسي يڠ بأيك كصيحاتنڽ، يأيت ڤارا اڠڬوت مشاركة ممڤوڽأي ڤرهبوڠن يڠ بأيك، سقسام (เสมอภาค) دان برمسرا (เป็นมิตรกัน) منوروت MacQueen and Santa-Barbara (2000)، ڤڤراڠن دان كونفليك مڽببكن كسن نيڬاتيف سچارا لڠسوڠ ترهادڤ كصيحاتن ملالؤي كڬانسن سچارا لڠسوڠ سڤرت ڤنيمبقكن دان ڤڠبومن اتو ڤربواتن يڠ مڽببكن كچدرأن اتو كماتين. سلأين ايت، ميكانيسمى (กลไก) ايكونومي، دان ڤلباڬي ميكانيسمى ڤرهبوڠن مأنسي دالم مشاركة جوڬ توروت ترججس. سباڬي عقيبة، كسن نيڬاتيف ترهادڤ سيستيم كصيحاتن كراجأن دان مشاركة جوڬ تيدق داڤت دإيلقكن. اوله ايت، جلسله بهوا كصيحاتن دان كداماين اداله دوا ڤركارا يڠ بركأيتن سچارا لڠسوڠ. كاجين يڠدلاكوكن اوله Padtheera Narkurairattana دان  Kothom Ariya (2021) ممڤرليهتكن ڤرانن يڠدمأينكن اوله ڤميمڤين أڬام يڠ برجابت تاڠن دان بكرج سام اتس داسر ڤرصحابتن سباڬي كاوان بأيك برلأينن اڬام اونتوق ممبينا كدامين دان كهرمونين دالم مشاركة، دڠن مڠڬونكن ايسو كصيحاتن سباڬي ألت اونتوق منجالين، مموليهكن اتو مڠوكوهكن ڤرهبوڠن مأنسي دالم مشاركة. اوسها اين برتجوان منجاديكن ڤرهبوڠن اين چوكوڤ فليكسيبل (ยืดหยุ่น) اونتوق هيدوڤ برسام اتس ڤربيذأن دڠن مماهمي دان مڠحرماتي ستيڤ سوارا، تنڤا ترڤراڠكڤ دڠن كبنچين اتو ممندڠ أورڠ لأين سباڬي موسوه. بوداي ديالوڬ جوڬ ڤرلو دبينا اونتوق ممباحثكن اڬيندا ڤرمسئلهن (ประเด็นปัญหา) سچارا مندالم سهيڠڬ مماهمي كڽتأن ترس (ความจริงแก่นแท้) يڠ مروڤاكن ڤونچا ڤرڤچاهن، دان داڤت ممباوا كڤد كهرمونين.

اونتوق موجودكن داسر (นโยบาย) ممبينا كداماين دان كهرمونين دالم مشاركة يڠ بركسن، كومڤولن كرج ڤروجيك اين مڠموكاكن چادڠن داسر سڤرت برايكوت:

  1. منتڤكن ڤڠتهوان دان ڤروسيس ڤرداماين دان كهرمونين (การสร้างความปรองดองสมานฉันทร์) سباڬي ساتو “ڤروسيس“، بوكن “تيكنيك“، سچارا سباڬي ميكانيسمى برسام دڠن مڠڬوناكن كونسيڤ “كصيحاتن اونتوق كداماين“، مڠڬالقكن ڤڽليديقكن دڠن منيتيق برتكن ڤڠليباتن سموا ڤيهق (เน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน) اونتوق منچڬه ليڠكارن كڬانسن (วงจรความรุนแรง) درڤد برولڠ دان ممبيناسكن كداماين دان كهرمونين دالم مشاركة.

  2. ممبينا سواسان يڠ سسواي اونتوق ملاهيركن كهرمونين دڠن منجامين كبيباسن دان كسلامتن، مڠورڠكن فكتور يڠ منجادي هلاڠن، دان مڠڬالقكن كرجسام اينستيتوت اڬام ڤريڠكت تيڠڬي (inter-institutional religious collaboration) بأيك دڤريڠكت كبڠسأن مأوڤون ڤريڠكت ويلاية.

  3. ممبوك رواڠن (เปิดพื้นที่) اونتوق مموليهكن ڤرهبوڠن ددأيره كونفليك يڠ دهشت، دڠن مڠڬونكن ڤروسيس ديالوڬ دڠن هاتي يڠ تربوك اونتوق منچاري جالن كلوار يڠ منوجو كداماين دان كعاديلن سچارا برتروسن.

  4. مڽوكوڠ ڤروسيس ڤرداماين دان كهرمونين دڠن مڠڬونكن مودال سوسيو~بوداي (ทุนทางสังคมวัฒนธรรม) دالم كومونيتي، مڠاڬيهكن كواس (กระจายอำนาจ) دان سومبر اونتوق ممبنتو أوسها منيڠكتكن كصيحاتن دان موجودكن كهرمونين درڤد كومونيتي اكر اومبي دالم ڤلباڬي بنتوق.

  5. ممبينا رواڠن كومونيكاسي دامي (พื้นที่สื่อสารสันติภาพ) اونتوق مڽوكوڠ ڤرداماين، يأيت ممبوك رواڠن، سالوران دان ڤروسيس كومونيكاسي دامي اتس اساس ڤلاجران (บนฐานากรเรียนรู้) دمي ڤروباهن يڠ كرياتيف (สร้างสรรค์) اونتوق مڽوكوڠ ڤروسيس ڤرداماين دان كهرمونين

 

Ringkasan Eksekutif

[ภาษามลายู อักษรรูมี]

Konflik dahsyat yang melahirkan perpecahan yang serius dalam masyarakat Thai seperti yang dicerminkan dalam penderitaan yang kronik (เรื้อรัง) di wilayah sempadan selatan, telah berubah menjadi proses menciptakan kebencian dari segi agama, etnik dan budaya. Selain konflik ini, perpecahan dalam masyarakat Thai dari segi ideologi dan pendirian politik yang berbeza. Konflik dan perpecahan yang dahsyat ini berpunca daripada hakikat bahawa masyarakat Thai tidak pernah mengambil pelajaran untuk mengkaji penyebab konflik yang sebenar, untuk menyelesaikan maslaah daripada akar umbinya, dan juga untuk mengingati pengalaman dan mengawasi agar konflik dan perpecahan baru tidak timbul. Oleh itu, kesan negatif terhadap kesihatan dalam masyarakat Thai bukan sahaja cedera dan kematian, tetapi termasuk juga kecederaan yang kronik dari segi fizikal (ทางร่างกาย) dari segi jiwa dan juga dari segi perhubungan yang mudah putus dan sukar untuk dijalin semula.    

 “Kedamaian dan keharmonian dalam masarakat” boleh diibaratkan seorang manusia yang baik kesihatannya, iaitu para anggota masyarakat mempunyai perhubungan yang baik, saksama (เสมอภาค) dan bermesra (เป็นมิตรกัน). Menurut MacQueen and Santa-Barbara (2000), peperangan dna konflik menyebabkan kesan negatif secara langsung terhadap kesihatan melalui keganasan secara langsung seperti penembakan dan pengeboman atau perbuatan yang menyebabkan kecederaan atau kematian. Selain itu, mekanisme (กลไก) ekonomi, dan pelbagai mekanisme perhubungan manusia dalam masyarakat juga turut terjejas. Sebagai akibat, kesan negatif terhadap sistem kesihatan kerjaan dan masyarakat juga tidak dapat diealkkan. Oleh itu, jelaslah bahawa kesihatan dan kedamain adalah dua perkara yang berkaitan secara langsung. Kajian yang dilakukan oleh Padtheera Narkurairattana dan Gothom Ariya (2021) memperlihatkan peranan yang dimainkan oleh pemimpin agama yang berjabat tangan dan bekerjasama atas dasar persahabatan sebagai kawan baik berlainan agama untuk membina kedamian dan keharmonian dalam masyarakat, dengan menggunakan isu kesihatan sebagai alat untuk menjalin, memulihkan atau mengukuhkan perhubungan manusia dalam masyarakat. Usaha ini bertujuan menjadikan perhubungan ini cukup fleksibel (ยืดหยุ่น) untuk hidup bersama atas perbezaan dengan memahami dan menghormati setiap suara, tanpa terperangkap dengan kebencian atau memandang orang lain sebagai musuh. Budaya dialog juga perlu dibina untuk membahaskan agenda permasalahan (ประเด็นปัญหา) secara mendalam sehingga memahami kenyataan teras (ความจริงแก่นแท้) yang merupakan punca perpecahan, dan dapat membawa kepada keharmonian.

Untuk mewujudkan dasar (นโยบาย) membina kedamaian dan keharmonian dalam masyarakat yang berkesan, kumpulan kerja projek ini mengemukakan cadangan dasar seperti berikut:

  1. Menetapkan pengetahuan dan proses perdamaian dan keharmonian (การสร้างความปรองดองสมานฉันท์) sebagai satu “proses”, bukan “teknik”, secara sebagai mekanisme bersama dengan menggunakan konsep “Kesihatan untuk Kedamaian”, menggalakkan penyelidikan dengan menitikberatkan penglibatan semua pihak (เน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน) untuk mencegah lingkaran keganasan (วงจรความรุนแรง) daripada berulang dan membinasakan kedamaian dan keharmonian dalam masyarakat.

  2. Membina suasana yang sesuai untuk melahirkan keharmonian dengan menjamin kebebasan dan keselamatan, mengurangkan faktor yang menjadi halangan, dan menggalakkan kerjasama institut agama pringkat tinggi (inter-institutional religious collaboration) baik di peringkat kebangsaan mahupun peringkat wilayah.

  3. Membuka ruangan (เปิดพื้นที่) untuk memulihkan perhubungan di daerah konflik yang dahsyat, dengan menggunakan proses dialog dengan hati yang terbuka untuk mencari jalan keluar yang menuju kedamaian dan keadilan secara berterusan.

  4. Menyokong proses perdamaian dan keharmonian dengan menggunakan modal sosio-budaya (ทุนทางสังคมวัฒนธรรม) dalam komuniti, mengagihkan kuasa (กระจายอำนาจ) dan sumber untuk membantu usaha meningkatkan kesihatan dan mewujudkan keharmonian daripada komuniti akar umbi dalam pelbagai bentuk.

  5. Mmebina ruangan komunikasi damai (พื้นที่สื่อสารสันติภาพ) untuk menyokong perdamaian, iaitu membuka ruangan, saluran dan proses komunikasi damai atas asas pelajaran (บนฐานการเรียนรู้) demi perubahan yang kreatif (สร้างสรรค์) untuk menyokong proses perdamaian dan keharmonian. 
Scroll to Top